Lafarge’ın Suriye’deki faaliyetleri kapsamında “terör örgütüne finansman sağlamak” suçundan yargılanacağı davanın Paris Ceza Mahkemesi’ndeki duruşması yarın başlayacak.
Duruşma 16 Aralık’a kadar sürecek ve 8 kişi Lafarge şirketi için “tüzel kişi” sıfatıyla yargılanacak.
Sherpa üyesi Anna Kiefer ve Berlin merkezli Avrupa Anayasa ve İnsan Hakları Merkezi’nin (ECCHR) İş ve İnsan Hakları Birimi eşbaşkanı Cannelle Lavite, AA muhabirine davanın önemine ilişkin açıklamalarda bulundu.
Kiefer, Şerpaların ekonomik aktörlerin cezasız kalmasını önlemek ve insan haklarını savunmak için mücadele ettiğini söyledi.
Fransız Le Monde gazetesinin 2016 yılında Lafarge’ın IŞİD dahil terör örgütlerini finanse ettiğini ortaya çıkardığını hatırlatan Kiefer, Sherpa’nın bu haberin ardından araştırma yaptığını ve bir şikayet dilekçesi yazdığını ve bu dilekçeyi ECCHR Derneği ve şirketin 11 eski Suriyeli çalışanının desteğiyle Kasım 2016’da Fransız savcılığına sunduğunu söyledi.
Bu süreçten soruşturma aşamasını takip ettiklerini ve eski Suriyeli çalışanların hukuk mücadelesinde yanlarında olduklarını belirten Kiefer, şöyle konuştu: “Bu davada 8 kişi ve Lafarge şirketi tüzel kişi olarak yargılanıyor. Mahkemede yargılanacak 8 kişi arasında 4 Fransız yönetici, 2 Suriyeli aracı ve biri Norveçli, biri Ürdünlü olmak üzere 2 güvenlik görevlisi var.” bilgisini paylaştı.
Sorgu hakimlerinin Lafarge dosyasının mahkemeye sevk edilmesi kararında 2013-2014 arasındaki döneme ve IŞİD’in Suriye’deki Lafarge fabrikasına saldırısına odaklandığını anlatan Kiefer, hakimlerin 9 sanığı 3 silahlı örgüte 5 milyon euro ödedikleri gerekçesiyle mahkemeye sevk ettiğini söyledi.
Kiefer şöyle devam etti:
“Onlara göre, hakimler tarafından dikkate alınan bu 5 milyon avronun 3 milyonu, güvenlik ödemeleri, yani bu gruplara, özellikle bu silahlı gruplarla iyi ilişkilerin sürdürülmesi ve çalışanların ve malların serbest dolaşımının sağlanması için yapıldığı iddia edilen bağışlar şeklinde ödenecekti.”
“Suriyeli müzakereciler Lafarge’ın isteği üzerine silahlı gruplarla müzakere ediyordu”
Hakimlere göre Lafarge’ın, çoğunlukla DEAŞ bağlantılı tedarikçilerden hammadde satın almak için yaklaşık 2 milyon avro kullandığını ve DEAŞ’ın bu satışlardan “vergi” topladığını belirten Kiefer, şöyle konuştu: “Bu ödemelerin Lafarge tarafından aracılar aracılığıyla yapıldığı ve mahkemeye sevk edildiği iddia ediliyor. Bu Suriyeli müzakerecilerin, Lafarge’ın talebi üzerine silahlı gruplarla pazarlık yaptığı iddia ediliyor.” dedi.
Gerektiğinde güvenlik görevlilerinin de bu müzakerecilere destek verebileceğini anlatan Kiefer, şöyle konuştu: “Sorgulayan hakimlere göre, Lafarge ile bu gruplar arasındaki anlaşmaların Paris’teki en üst düzey yöneticilerin onayıyla gerçekleştiği iddia ediliyor. Bu nedenle bu 8 kişi ve şirket (mahkemeye) sevk edildi.” dedi.
“Bildiğimiz kadarıyla ilk kez bir şirkete terörün finansmanı nedeniyle soruşturma yapılıyor. Bu hem bu açıdan hem de terörün finansmanının yurt dışı şubesi üzerinden gerçekleştirildiği suçlaması açısından tarihi bir olaydır.” Kiefer, ana şirketin çatışma bölgesindeki terörün finansmanı sorumluluğunu üstlenmesinin tarihi bir adım olacağını kaydetti.
Lafarge hakkındaki soruşturma “insanlığa karşı suçlara ortaklık” suçlamasıyla devam ediyor.
Lavite, ECCHR’nin özellikle çokuluslu şirketlerle ilgili uluslararası suç mağdurlarına destek sağladığını belirterek, daha önce Almanya’da devrilen Beşar Esad rejiminin bazı üyelerine karşı yapılan şikayetler üzerinde çalıştığını söyledi.
Lafarge dosyasında sivil taraf oldukları ve şirket hakkında şikayette bulunan Suriyeli çalışanlara yardımcı oldukları için duruşmaya aktif olarak katıldıklarını belirten Lavite, şöyle konuştu: “Sherpa ve ECCHR tarafından ilk olarak yapılan şikayet, insanlığa karşı suçlara katılmayı ve ayrıca Lafarge çalışanlarının Suriye’deki kasıtlı olarak tehlikeye atılması başta olmak üzere Lafarge çalışanlarının haklarına ilişkin suçlara katılmayı amaçlıyordu.” dedi.
Sorgu hakimlerinin Lafarge hakkındaki soruşturmayı ikiye böldüğünü anlatan Lavite, “terörün finansmanı”na ilişkin dosyanın mahkemeye sevk edilmeye hazır olduğu sonucuna vardığını ve şirket hakkında “insanlığa karşı suçlara katılım” suçlamasıyla soruşturmanın devam ettiğini söyledi.
“İnsanlığa karşı suçlara ortaklık” suçundan yürütülen soruşturmanın bir gün davaya dönüşeceğini umduklarını dile getiren Lavite, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (ICC) kuruluş metni olan Roma Statüsü’nde belirtilen insanlığa karşı suçların tüm insanlığı etkilediğinin altını çizdi.
Bu suçların Fransız çimento devinin eski çalışanlarının acılarının tazmin edilmesine yol açabileceğini vurgulayan Lavite, insanlığa karşı suçlara katılımın Lafarge’ın aralarında IŞİD’in de bulunduğu çok sayıda silahlı terör örgütüne yaptığı ödemelerle bağlantılı olduğunu söyledi.
“Davada, Lafarge’ın ana şirket olarak, terör örgütlerine yurtdışındaki bağlı kuruluşu tarafından ödeme yapıldığı yönündeki suçlamalara rağmen, terör örgütlerini finanse etmekten mahkum edilip edilemeyeceği tartışılacak.” Lavite, soruşturma hakimlerinin kararda ana şirketin yabancı iştirakinin %99’unu kontrol ettiği sonucuna vardığını belirtti.
AA, Lafarge’ın IŞİD’i finanse ettiğini kanıtlayan belgeleri yayınlamıştı
7 Eylül 2021’de Anadolu Ajansı, Fransız Lafarge şirketinin Fransız istihbaratının bilgisi dahilinde terör örgütü DEAŞ’ı finanse ettiğini kanıtlayan belgeler yayınlamış ve bu belgeler dünya çapında geniş yankı bulmuştu.
Belgelere göre Lafarge, terör örgütü DEAŞ’la ilişkileri konusunda sürekli olarak Fransız gizli servislerine bilgi veriyordu. Fransız istihbaratı ve devlet kurumları, Lafarge’ı terörü finanse ederek insanlığa karşı suç işlediği konusunda uyarmadı ve bunu gizli tutanaklarda itiraf etti. DEAŞ, Lafarge’den satın aldığı çimentoyu barınak ve tünel inşaatlarında kullandı.
Haziran 2017’de şirket hakkında açılan soruşturma kapsamında aralarında Lafarge yönetim kurulu başkanı Bruno Lafont’un da bulunduğu bazı yöneticiler “terörü finanse etmekle” suçlanmıştı.
Haziran 2018’de şirkete yöneltilen “insanlığa karşı suçlara ortaklık” suçlaması Kasım 2019’da düşürüldü.
Davaya dahil olan sivil taraflar, yolsuzlukla mücadele eden sivil toplum kuruluşu Sherpa ve Avrupa Anayasa ve İnsan Hakları Merkezi, iddianamenin reddedilmesine itiraz ederek Yüksek Mahkeme’ye itirazda bulundu.
Fransa Yüksek Mahkemesi, 7 Eylül 2021’de aldığı kararla Lafarge’ın, Suriye’deki DEAŞ teröristlerini finanse ettiği gerekçesiyle “insanlığa karşı suçlara ortaklık” suçlamasıyla yargılanmasının önünü açmıştı.
Paris İstinaf Mahkemesi, 18 Mayıs 2022’de AA’nın ele geçirdiği belgelere göre Suriye’deki DEAŞ terör örgütünü finanse eden Fransız çimento şirketi Lafarge hakkında “insanlığa karşı suçlara iştirak” suçlamasıyla soruşturma açılmasını onayladı.
Ocak 2024’te Fransız Yüksek Mahkemesi, çimento devi Lafarge’a yönelik “insanlığa karşı suçlara ortaklık” suçlamasının düşürülmesi yönündeki talebi reddetti ve soruşturmanın devamına karar verdi.
Lafarge terör örgütüne finansman sağlamaktan yargılanacak
Sherpa ve ECCHR, Lafarge’ın Suriye’deki faaliyetlerine ilişkin yürütülen soruşturmaya ilişkin 16 Ekim 2024’te ortak bir açıklama yayınladı.
Açıklamaya göre, soruşturmalardan sorumlu 3 sorgu hakimi Lafarge grubu ve şirketin 4 eski yöneticisinin, terör örgütüne finansman sağlamak ve DEAŞ terör örgütleriyle her türlü mali ve ticari ilişkiyi yasaklayan Avrupa Birliği (AB) ambargosunu ihlal etmek suçlamasıyla yargılanmasına karar verildi.